Jak zaprojektować ogród

Od czego zacząć projektowanie ogrodu?

Aby mieć piękny, a zarazem funkcjonalny ogród, musimy go dobrze zaprojektować. Projektowanie ogrodupowinniśmy zacząć od określenia jakie elementy chcemy w nim pomieścić. Poza tymi oczywistymi, jak garaż, śmietnik, czy taras wypoczynkowy, warto rozpatrzeć też inne elementy jak na przykład skład na drewno, jeśli mamy w domu kominek; dodatkowe pomieszczenie gospodarcze, jeśli nie uwzględniono go w projekcie domu; altana ogrodowa; miejsce na kompostownik; kącik dla dzieci; ogródek ziołowy czy zbiornik wodny. Kolejnym krokiem jest określenie jakiej wielkości mają być poszczególne elementy, co nam pozwoli zorientować się czy wszystkie zaplanowane elementy zmieszczą się na naszej działce, czy też z niektórych z nich będziemy zmuszeni zrezygnować. Następnie dobieramy styl ogrodu, który koniecznie musi korespondować ze stylem domu, a na końcu dopiero zaczynamy zastanawiać się nad doborem roślin do ogrodu.

A zatem projektowanie ogrodu powinniśmy zacząć od odpowiedzi na następujące pytania:

Po co nam ogród? Jacy jesteśmy i co lubimy robić? 
Jeśli mamy liczną rodzinę, lub jesteśmy osobami towarzyskimi i nasz ogród często będzie miejscem spotkań licznych znajomych, musimy pomyśleć o odpowiednio dużym tarasie wypoczynkowym, który pomieści wszystkich gości. Także altana czy jakiekolwiek inne pawilony ogrodowe będą musiały być odpowiednio duże. Dla takich osób doskonale sprawdzi się rozbudowana kuchnia ogrodowa, która szybko stanie się „sercem ogrodu” – ulubionym miejscem zarówno gospodarza, jak i jego gości.  Projektując ogród, z którego będzie korzystało wiele osób, pamiętajmy o odpowiedniej szerokości ścieżek ogrodowych, aby użytkownicy ogrodu mogli się swobodnie po nim poruszać. Z kolei w przypadku tych, dla których ogród będzie ich prywatną twierdzą, w zupełności wystarczy niewielki placyk, na którym zmieści się komplet mebli ogrodowych dla najbliższej rodziny, oraz kameralna altana, w której można zaszyć się z książką. Zastanówmy się, czy nasz ogród ma pełnić jedynie funkcję dekoracyjno-wypoczynkową, czy także rekreacyjną. Może stanowić on także źródło świeżych warzyw, owoców i ziół. Nie musimy od razu zakładać w nim sadu, czy rozległego ogrodu warzywnego, niekiedy wystarczy jedno drzewo owocowe i niewielki zagonik z ziołami, który wspaniale wzbogaci smak przyrządzanych przez nas potraw.
Osoby lubiące aktywny wypoczynek i dysponujące wystarczająco dużym ogrodem mogą pomyśleć o wielofunkcyjnym boisku sportowym, lub nawet basenie ogrodowym. Weźmy jednak pod uwagę fakt, iż są to inwestycje kosztowne, zanim więc podejmiemy decyzję rozejrzyjmy się po naszej okolicy – może w sąsiedztwie istnieje już taki obiekt sportowy, z którego będziemy mogli korzystać. Korzystanie z tego typu obiektów ma też tę zaletę, iż jest to wspaniała okazja, aby poznać naszych sąsiadów – nie odgradzajmy się w naszym domu szczelnym murem od całego świata, znając swoich sąsiadów po prostu żyje się przyjemniej, a do tego… bezpieczniej.

Planując w ogrodzie miejsce zabaw dla dzieci pamiętajmy, iż nie musi się ono ograniczać do zjeżdżalni i piaskownicy – warto użyć wyobraźni, aby stworzyć inspirującą, oryginalną, ale bezpieczną przestrzeń dla dziecka, dostosowaną do jego wieku i zainteresowań.

Projektując ogród warto zasięgnąć porady profesjonalnego architekta krajobrazu, który pomoże nam sporządzić program funkcjonalny ogrodu, optymalnie dostosowany do potrzeb jego użytkowników, zaproponuje też ciekawe rozwiązania przestrzenne.

W jakim stylu chcemy mieć ogród?

Styl ogrodu musi być przede wszystkim dostosowany do architektury domu, a także do miejsca, w którym się znajduje. Ogród, utrzymany w stylu niepasującym do otoczenia będzie wyglądał pretensjonalnie, czy nawet karykaturalnie, na przykład do budynku o nowoczesnej, minimalistycznej bryle nie pasuje drewniana altana ogrodowa kryta strzechą, z kolei wymyślne, strzyżone formy roślinne i fontanny rodem z ogrodów francuskich nie będą dobrze wyglądały przy domu na wsi.
Wybierając styl naszego ogrodu zwróćmy także uwagę na czas, jaki będziemy mogli poświęcić na jego pielęgnację. Na przykład wspomniane już ogrody formalne, doskonale uporządkowane, jakby spod linijki, wymagają niestety dużych nakładów pracy. Jeśli jesteśmy zapracowani, bądź też zwyczajnie nie lubimy prac ogrodowych, warto skorzystać ze wskazówek zawartych w artykule Ogród łatwy w utrzymaniu, w którym podpowiadamy jak projektować ogród, aby był piękny i w pełni funkcjonalny, bez dużych nakładów pracy.

Jaka jest moja działka?

Wiedząc już, jakie elementy programowe chcemy umieścić w naszym ogrodzie i jak mają one wyglądać, przyjrzyjmy się dokładnie miejscu, w którym powstanie ogród, czyli naszej działce i jej bezpośredniemu sąsiedztwu. Projektowanie ogrodudotyczy zawsze konkretnego miejsca, ogród nigdy nie jest oderwany od otoczenia – nawet jeśli odgrodzony od niego wielkim murem. Dlatego też przed przystąpieniem do projektowania ogrodu konieczna jest analiza terenu, na którym ma on powstać.

Kupiona przez nas działka, zwłaszcza jeśli dopiero co zakończyliśmy budowę domu, to przeważnie pusty plac, na którym co najwyżej w rogach uchowały się jakieś krzewy nie zniszczone podczas budowy. Są jednak szczęściarze, którzy na swojej działce posiadają już jakiś starszy okaz drzewa, czy okazałą kępę krzewów. Istniejącą roślinność warto wykorzystać w kompozycji naszego ogrodu – z czasem zyskujemy coraz piękniejszą wiekową jego ozdobę.
Jeśli na naszej działce istnieją duże różnice terenowe, zamiast od razu zamawiać spycharkę i wywrotki ziemi, zastanówmy się nad stworzeniem ogrodu o tarasowym układzie. Różnice terenowe można wykorzystać do budowy suchych murków, czy skalników – wszak tego typu założenia wyglądają najbardziej naturalnie właśnie na zróżnicowanym wysokościowo terenie.

Najbliższemu otoczeniu naszej działki warto przyjrzeć się przede wszystkim pod kątem widoków szczególnie brzydkich, które będziemy musieli jakoś zamaskować, oraz w poszukiwaniu widoków ładnych, które warto wyeksponować, „wciągnąć” w kompozycję naszego ogrodu. Możemy też „pożyczyć” od sąsiadów istniejące nasadzenia roślinne – na przykład tam, gdzie posadzili piękny, gęsty żywopłot, nie ma sensu sadzić żywopłotu także po naszej stronie działki – w tym miejscu możemy posadzić niższe krzewy, które urozmaicą kompozycję.

Po przyjrzeniu się działce i jej sąsiedztwu, warto zweryfikować pierwotne pomysły rozmieszczenia poszczególnych elementów ogrodu – nowe rozwiązania z pewnością okażą się bardziej funkcjonalne. Wybierając lokalizację na przykład dla tarasu wypoczynkowego należy zwracać uwagę na takie czynniki jak hałas (od ulicy, czy sąsiedztwa), nasłonecznienie, a także wspomniane wcześniej atrakcyjne widoki. Na tym etapie projektowania ogrodu warto sporządzić szkic naszej działki w skali – to nam pomoże zorientować się, czy przyjęte przez nas wymiary poszczególnych elementów zmieszczą się w naszym ogrodzie. Na końcu należy połączyć wszystkie elementy ogrodu wygodnymi ścieżkami ogrodowymi. Pamiętajmy przy tym, że ścieżka prowadząca od domu do furtki, śmietnika, czy do placyku z grillem powinna być poprowadzona tak, aby tę drogę pokonać w jak najkrótszym czasie. Z kolei ścieżka spacerowa, prowadząca do kolejnych zakątków ogrodu, może meandrować między malowniczymi grupami roślin.

Na tym etapie planowania ogrodu warto też pomyśleć o naszym psie. Pies potrafi wyrządzić spore szkody w ogrodzie, którym oczywiście można zapobiec, odpowiednio go rozplanowując. Więcej porad dla tych, którzy chcą pogodzić szczęśliwego psiaka z pięknym ogrodem przedstawiamy w artykule Pies w ogrodzie. 

Co posadzimy w ogrodzie?
Czyli pora na wybór roślin. Większość ogrodników amatorów projektowanie ogrodu zaczyna od sadzenia roślin, zwykle jeszcze przed budową domu, lub w jej trakcie. Przeważnie zarówno wybór gatunku rośliny, jak i miejsca dla niej jest mało przemyślany i dosyć przypadkowy.  Niestety jest to błąd bardzo częsty, wręcz nagminny. Po kilku latach takie rośliny (jeśli się przyjmą) są już na tyle duże, że przesadzenie ich będzie bardzo trudne bądź niemożliwe, szkoda też będzie je usunąć – w efekcie projekt ogrodu będzie dostosowywany do tych przypadkowo posadzonych roślin (często nie tworzących spójnych kompozycji), co nie jest dobrym rozwiązaniem, gdyż zwykle uniemożliwia to pełne wykorzystanie potencjału terenu.

Poza tym pamiętajmy, aby nie kupować każdej rośliny, która nam się spodoba w szkółce. Zanim kupimy roślinę upewnijmy się, że będzie ona dobrze rosła w naszym ogrodzie, dzięki czemu zarówno zaoszczędzimy pieniądze jak i unikniemy rozczarowań. Bardziej szczegółowe informacje na temat zasad prawidłowego doboru roślin ogrodowych zamieściliśmy w artykule Jak właściwie dobrać rośliny do ogrodu.

Autor: Agata Zambrzycka